Yunus emre oratoryosu ilk Türk oratoryosudur. İnsanlık duygularının derinliklerini yansıtan bu eser, müziğin tükenmez güzelliği ve kompozisyon bütünlüğüyle, dünya oratoryo edebiyatının klasik örneklerindendir.
Ben şahsen dinledim hayran kaldım.Sizde verdiğim link'den dinletin hayran kalın istedim.
Adnan saygun eserinde 13. yy'da
yaşayan Türk edebiyatının ünlü şair ve düşünürü yunus Emre’nin hayatını konu
almıştır. Besteci, yunus emre divanından seçtiği şiirleri: şairin hayat ve
ölüm, tanrı ve kader, insanın alın yazısı, haksızlık karşısında mücadelesi ve
dost vaslına erişmesini lirik - felsefi içerikli vokal - senfonik eserinde
yansıtmıştır. Oratoryo büyük senfoni orkestra, koro ve 4 solist (soprano, mezzo
soprano, tenor ve bas) için yazılmıştır. Eser 3 bölüm, bir ara kısım
(intermezzo) ve 13 parçadan oluşur. saygun serbest bir şekilde aria, recitatif
ve koroları birleştirir. Yapısal bakımdan tamamlanmış ve özgün olan her bir
parça bütün eserin kompozisyonunda birleşir, parçalar arasında olan dokusal
bağlar eserin mimari yapısının iç birliğini sağlar. Oratoryonun müzik dili,
bestecinin halk kaynaklarıyla, Türk folkloruyla bağlılığını gösterir. Eserin
zengin melodilerinde, ilahîlerinde, korolarında halkın sesi işitilir.
5 parçadan meydana gelen 1. bölümde
hayatı seven ve ölümü düşünen yunus emre kaderine boyun eğerek ağlamaktadır. Koro
ile başlanan bu bölümde acı ve elemle dolup taşan müzik duyulur. İlk ölçülerden
başlayarak saygun, dinleyicileri üzüntü ve keder dolu yunus Emre’nin tasavvuf
dünyasına götürür.
No. 1. Grave (koro ve orkestra)
teferrüç eyleyu vardım sabahın
sinleri gördüm
karışmış kara toprağa şu nazik
tenleri gördüm
yaylalar yaylamaz olmuş kışlamaz
olmuş
bar tutmuş söylemez olmuş ağızda
dilleri gördüm
soğulmuş şol ela gözler belürsüz
olmuş ay yüzler
kara toprağın altında gül deren
elleri gördüm.
besteci, koro ve solo partilerinde
(recitatif ve Arialarda) makamsal dokularla örülmüş, halk türkülerinin
özelliklerini içeren müzik yaratır. koro ile sona eren birinci bölümde besteci
koral üslubunda yunus emre ilahîsini kullanır.
No. 5 koral (koro ve orkestra)
benim adım dertli dolap
suyum akar yalap yalap
böyle emreylemiş çalap
anın içün ben ağlarım
derdim vardır inilerim.
beni bir dağda buldular
kolum kanadım kırdılar
dolaba layık gördüler
anın içün ben ağlarım
derdim vardır inilerim.
suyum alçaktan çekerim
dönüp yükseğe dönerim
ben mevla'yı zikr ederim
anın için ben ağlarım
derdim vardır inilerim.
5 parçadan oluşan ii. bölümde, hayatı
seven yunus tanrıya isyan eder. burada müzik birinci bölümün epik (destansal)
tarzından, gerilim dolu dramatik tarza geçer. recitatif (konuşmalı) stilde
başlanan ariadan sonra (bas solo ve orkestra) telaş ve coşku dolu dinamik bir
koro başlar.
No. 6 Aria (bas solo ve orkestra)
ya ilahî ger sual itsen bana
eydürhem işbu cevabı ben sana
gelmedin dedün hakuma kem deyu
doğmadın dedün adâ adem deyu
gözüm açup gördüğüm zindan içi
nefs-ü hevâ dop dolu şeytan içi
haps içinde ölmiyeyin deyu aç
mısmıl - u murdar yedüm bir iki kaç
nesne eksilttüm mü mülkünden senin
nesne geçirdüm mü hükmünden senin
rızkın alup seni muhtaç mı kodum
ya öğünün yiyüben aç mı kodum.
ben bana zulm eyledüm ettüm günah
neyledüm, nettim sana ey padişah.
geçmedi mi intikamın, öldürüp
çürüdüp, gözüme toprak doldurup
bir avuç toprağa bunca kıyl-ü kal.
no. 7 agitato (solo, koro ve
orkestra)
yaktın beni, yandırdın... noldun hey
gönül noldun
alemden usandırdın, noldun hey gönül
noldun
uçtun hey gönül uçtun, yedi deryayı
geçtin
ol dost eline göçtün, noldun hey
gönül noldun
burası eserin dramatik doruğudur.
vokal partilerin heyecan veren sesleri, acı ve kederli haykırışları ve koro ile
solistlerin çağrışmaları ; poolifonik gelişimin dinamikliğini dramatik bir
doruğa ulaştırır.
burada müzik dramatik gücüyle ve
trajik coşkusuyla sarsıcıdır. orkestra dokusunda işlenen motiflerde gergin
ritmik ostinatolarda saygun'un senfonik düşünüşünün etkisini yansıtır.ara
bölümden sonra (intermezzo) iki parçadan oluşan eserin en büyük iii. bölümü
başlar. yunus emre kendi benliğini yücelterek dost'a (Tanrı’ya) varır. ikinci
bölümün dramatik hattını devam ederek heyecan veren dinamik bir orkestrasyon -
korolu sahne sergilenir. ama gelişim sürecinde dramatik zirvede başlanana müzik
huzur içinde aydınlanmış lirik içerikli koro ile bütün eseri sona erdirir.
no. 12 vivo (solist, koro ve
orkestra)
aşk gelicek cümle eksikler biter.
aşkın şarabın içeli kandalığım
bilimezem
şöyle yavu kıldım beni isteyüben
bulumazam.
derya-yı umman olmuşam gevherlere kan
olmuşam
hüsnünde hayran olmuşam kendümüze
gelimezem.
aşkın aldı benden beni bana seni
gerek seni
ben yanarım dünü günü bana seni gerek
seni
aşkın şarabından içen mecnun olup
dağa düşem
sensin dünü gün endişem bana seni
gerek seni.
efendim, hu, mevlam, hu.
ben benliğimden geçtim gözüm hicabın
açtım
dost vaslına eriştim gümanım yağma
olsun
varlık çün sefer kıldı dost andan
bize geldi
viran gönül nur oldu cihanım yağma
olsun.
aşkın aldı benden beni bana seni
gerek seni
ben yanarım dünü günü bana seni gerek
seni
aşkın şarabından içen mecnun olup
dağa düşem
sensin dünü gün endişem bana seni
gerek seni.
efendim, hu, mevlam, hu.
no. 13 koral (koro ve orkestra)
sensin kerim, sensin rahim, allah
sana sundum elim.
senden artuk yoktur emim, allah sana
sundum elim.
ecel geldi vade erdi bu ömrüm kadehi
doldu.
kimdir ki içmedin kaldı allah sana
sundum elim.
kaynak: http://www.uludagsozluk.com/k/yunus-emre-oratoryosu/
naile mehtiyeva - konser kılavuzu
ilk kez dinlemek için hazır halde
internette. 9 bölümlük. dakikasını sonra yazabilirim.
Mutlaka link ’den dinleyin hayran
kalın.
Tıklandığında açılmazsa kopyala yapıştır yapın arama çubuğuna...
Tıklandığında açılmazsa kopyala yapıştır yapın arama çubuğuna...
Mehmet Aluç
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder